Ποδόσφαιρο στους Ολυμπιακούς Αγώνες

Ποδόσφαιρο στους Ολυμπιακούς Αγώνες
Διοικητική αρχή	FIFA
Αγωνίσματα	2 (άνδρες: 1, γυναίκες: 1)
Αγώνες
1896 1900 1904 1908 1912 1920 1924 1928 1932 1936 1948 1952 1956 1960 1964 1968 1972 1976 1980 1984 1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 2016 2020 2024
Ολυμπιονίκες
Τουρνουά (ανδρών・γυναικών)

Το ποδόσφαιρο στις σύγχρονες Ολυμπιάδες συμπεριλήφθηκε σε όλες τις διοργανώσεις εκτός από το 1896 και το 1932. Το γυναικείο τουρνουά προστέθηκε το 1996.

Ιστορικές πληροφορίες

Αν και το διεθνές ποδόσφαιρο είχε αναπτυχθεί αρκετά, παραδόξως στην Α΄ Ολυμπιάδα του 1896 δεν συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα των αγώνων. Αναφέρεται πως είχαν έρθει ομάδες από τη Σμύρνη και τη Δανία και διοργανώθηκε κάποιο ανεπίσημο τουρνουά με τη συμμετοχή και μιας μικτής ομάδας της Αθήνας. Σε ένα πρώτο αγώνα η Σμύρνη νίκησε την Αθήνα και στον άτυπο τελικό συνετρίβη από τη Δανία με 15-0. Πάντως δεν απονεμήθηκαν μετάλλια ούτε είναι σίγουρο αν διεξήχθησαν αυτοί οι αγώνες.

Το πρώτο ολυμπιακό ποδοσφαιρικό τουρνουά διεξήχθη το 1900 στο Παρίσι και στη συνέχεια σε όλους τους μετέπειτα Ολυμπιακούς Αγώνες. Ποδόσφαιρο παίχτηκε και στη Μεσοολυμπιάδα του 1906 με νικήτρια τη Δανία.

Μόνο στην Ολυμπιάδα το 1932 δεν συμπεριλήφθηκε το άθλημα, διότι η FIFA φοβήθηκε ότι θα επισκίαζε το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου, το οποίο μόλις είχε ξεκινήσει να διοργανώνει το 1930.

Στις διοργανώσεις του 1900 και του 1904 συμμετείχαν μόνον τρεις ομάδες ενώ το 1908 μόνον πέντε. Σταδιακά ο αριθμός τους αυξήθηκε. Το ρεκόρ συμμετοχής κατέχει η διοργάνωση του 1952 στο Ελσίνκι, στην οποία πήραν μέρος 25 χώρες. Στη συνέχεια καθιερώθηκε από τα προολυμπιακά τουρνουά να προκρίνονται 16 χώρες, κάτι που ισχύει μέχρι σήμερα. Εντούτοις, κάποιες χρονιές μετείχαν λιγότερες χώρες, αφού οι ομάδες που είχαν προκριθεί απέσυραν τη συμμετοχή τους.

Στις πρώτες διοργανώσεις κυριαρχούσε η ομάδα της Μεγάλης Βρετανίας. Όμως, η επικράτηση του επαγγελματισμού στην Αγγλία και τη Σκοτία μείωσε τη δυναμικότητα της ερασιτεχνικής εθνικής ομάδας. Έτσι μετά το 1920 επικράτησε η Ουρουγουάη και αργότερα η Ιταλία.

Μεταπολεμικά κυριάρχησαν οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης, αφού τα πρωταθλήματά τους δεν εθεωρούντο επαγγελματικά και μπορούσαν να κατεβάζουν ουσιαστικά τις εθνικές τους ομάδες.

Από το 1984 επιτράπηκε η συμμετοχή και επαγγελματιών παικτών αρκεί να μην ξεπερνούν τα 23 χρόνια ηλικίας, οπότε άρχισαν να διακρίνονται και ομάδες από τη δυτική Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική.

Διοργανώσεις ανδρών

Ποδόσφαιρο στους Ολυμπιακούς Αγώνες / Τουρνουά ανδρών

Διοργανωτής	Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή
Ίδρυση	1900
Χώρος διεξαγωγής	Διεθνώς (ΦΙΦΑ)
Αριθμός ομάδων	16 (από 6 συνομοσπονδίες)
Τρέχων κάτοχος	Βραζιλία (2ος τίτλος)
Περισ. κατακτήσεις	Μεγάλη Βρετανία Ουγγαρία (3 τίτλοι έκαστη)
Πολυμέσα σχετικά με τη διοργάνωση

Το προκριματικό τουρνουά, όπως αυτό για το Παγκόσμιο Κύπελλο, οργανώνεται από τις ηπειρωτικές συνομοσπονδίες. Οι περισσότερες ηπειρωτικές συνομοσπονδίες διοργανώνουν ένα ειδικό προκριματικό τουρνουά για εθνικές ομάδες κάτω των 23 ετών, αν και τα ευρωπαϊκά προκριματικά προέρχονται από τους φιναλίστ του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος κάτω των 21 ετών και τα νοτιοαμερικανικά προκριματικά από το Νοτιοαμερικανικό Πρωτάθλημα κάτω των 20 ετών.

Για το 2016, ο αριθμός των θέσεων που διατίθενται σε κάθε ήπειρο ήταν:

• Ευρώπη – 4
• Ασία – 3
• Αφρική – 3
• Νότια Αμερική – 2,5
• Βόρεια Αμερική – 2,5
• Ωκεανία – 1

Διοργανώσεις γυναικών

Ποδόσφαιρο στους Ολυμπιακούς Αγώνες / Τουρνουά γυναικών

Διοργανωτής	Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή
Ίδρυση	1996
Χώρος διεξαγωγής	Διεθνώς (ΦΙΦΑ)
Αριθμός ομάδων	12 (από 6 συνομοσπονδίες)
Τρέχων κάτοχος	ΗΠΑ (4ος τίτλος)
Περισ. κατακτήσεις	ΗΠΑ (4 τίτλοι)
Πολυμέσα σχετικά με τη διοργάνωση

Το τουρνουά των γυναικών διεξάγεται μεταξύ εθνικών ομάδων ποδοσφαίρου, χωρίς περιορισμούς ηλικίας. Μία θέση προορίζεται για τη διοργανώτρια χώρα. Για τις υπόλοιπες ομάδες, όπως στο Παγκόσμιο Κύπελλο υπάρχει ένας συγκεκριμένος αριθμός θέσεων που προορίζονται για ομάδες από κάθε ηπειρωτική συνομοσπονδία, οι ευρωπαϊκές ομάδες επιλέγονται με βάση τις πιο επιτυχημένες ευρωπαϊκές ομάδες που μετείχαν στο ποιο πρόσφατο Παγκόσμιο Κύπελλο, ενώ οι υπόλοιπες ηπειρωτικές συνομοσπονδίες διεξάγουν το δικό τους προκριματικό τουρνουά, για την πρόκριση στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Το ποδόσφαιρο γυναικών μπήκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα το 1996. Στις πρώτες δύο διοργανώσεις μετείχαν 8 χώρες. Οι ΗΠΑ κατέκτησαν το χρυσό μετάλλιο, ενώ το 2000 πήραν αργυρό μετά την ήττα στην παράταση από τη Νορβηγία. Το 2004 πήραν μέρος 10 χώρες και το 2008 πήραν μέρος 12 χώρες. Οι τελικοί των επόμενων δύο τουρνουά, το 2004 και το 2008, επίσης, κρίθηκαν στην παράταση, με τις ΗΠΑ να κερδίζουν τη Βραζιλία και τις δύο φορές. Το 2012 οι ΗΠΑ κέρδισαν το 4ο χρυσό μετάλλιο νικώντας την Ιαπωνία με 2-1 στον τελικό.

Κατανομή των θέσεων για κάθε ήπειρο το 2016 ήταν:

• Ευρώπη – 3
• Αφρική – 2
• Ασία – 2
• Νότια Αμερική – 2 (συμπεριλαμβανομένης της οικοδέσποινας Βραζιλίας)
• Βόρεια Αμερική – 2
• Ωκεανία – 1

Επιδόσεις ανά χώρα

Ελλάδα

Η Ελλάδα συμμετείχε μόνο σε τρεις Ολυμπιάδες χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Εξαιρώντας την άτυπη και αμφίβολη συμμετοχή του 1896 και την εκτός σειράς Ολυμπιάδα του 1906, η εθνική ομάδα πήρε μέρος στις διοργανώσεις του 1920, του 1952 και φυσικά του 2004.

Το 2004 είχε τη μοναδική της συμμετοχή η γυναικεία ποδοσφαιρική ομάδα, χωρίς να σημειώσει νίκη ούτε γκολ.

Διακρίσεις

Άνδρες

Αποτελέσματα

Έτος	Διοργανώτρια		Τελικός				Αγώνας για την 3η θέση				Αριθμός των Ομάδων
			Νικήτρια	Αποτέλεσμα	Φιναλίστ		Τρίτη θέση	Αποτέλεσμα	Τέταρτη θέση
1896 πληροφ.	Αθήνα		—				—
1900 πληροφ.	Παρίσι		Άπτον Παρκ ΦΚ	(—)[1]	Κλαμπ Φρανσέ		Ρ. Λέοπολντ ΦΚ	—	—		3
1904 πληροφ.	Στ. Λούις		Γκολτ ΦΚ	—	ΚΜΚ Χάι Σκουλ		Στ. Ρόουζ Πάρις	—	—		3
1908 πληροφ.	Λονδίνο		Μεγάλη Βρετανία	2–0	Δανία		Ολλανδία	2–0	Σουηδία		5
1912 πληροφ.	Στοκχόλμη		Μεγάλη Βρετανία	4–2	Δανία		Ολλανδία	9–0	Φινλανδία		11
1920 πληροφ.	Αμβέρσα		Βέλγιο	(—)[2]	Ισπανία		Ολλανδία	—	Γαλλία		14
1924 πληροφ.	Παρίσι		Ουρουγουάη	3–0	Ελβετία		Σουηδία	1–1 (παρ) 3–1 (επ)	Ολλανδία		22
1928 πληροφ.	Άμστερνταμ		Ουρουγουάη	1–1 (παρ) 2–1 (επ)	Αργεντινή		Σουηδία	11–3	Αίγυπτος		17
1932 πληροφ.	Λος Άντζελες		—				—
1936 πληροφ.	Βερολίνο		Ιταλία	2–1 (παρ)	Αυστρία		Νορβηγία	3–2	Πολωνία		16
1948 πληροφ.	Λονδίνο		Σουηδία	3–1	Γιουγκοσλαβία		Δανία	5–3	Μεγάλη Βρετανία		18
1952 πληροφ.	Ελσίνκι		Ουγγαρία	2–0	Γιουγκοσλαβία		Σουηδία	2–0	Δυτ. Γερμανία		25
1956 πληροφ.	Μελβούρνη		Σοβιετική Ένωση	1–0	Γιουγκοσλαβία		Βουλγαρία	3–0	Ινδία		11
1960 πληροφ.	Ρώμη		Γιουγκοσλαβία	3–1	Δανία		Ουγγαρία	2–1	Ιταλία		16
1964 πληροφ.	Τόκιο		Ουγγαρία	2–1	Τσεχοσλοβακία		Δυτική Γερμανία[3]	3–1	Αίγυπτος		14
1968 πληροφ.	Πόλη του Μεξ.		Ουγγαρία	4–1	Βουλγαρία		Ιαπωνία	2–0	Μεξικό		16
1972 πληροφ.	Μόναχο		Πολωνία	2–1	Ουγγαρία		Σοβιετική Ένωση	2–2[4]	Αν. Γερμανία		16
1976 πληροφ.	Μόντρεαλ		Αν. Γερμανία	3–1	Πολωνία		Σοβιετική Ένωση	2–0	Βραζιλία		13
1980 πληροφ.	Μόσχα		Τσεχοσλοβακία	1–0	Αν. Γερμανία		Σοβιετική Ένωση	2–0	Γιουγκοσλαβία		16
1984 πληροφ.	Λος Άντζελες		Γαλλία	2–0	Βραζιλία		Γιουγκοσλαβία	2–1	Ιταλία		16
1988 πληροφ.	Σεούλ		Σοβιετική Ένωση	2–1 (παρ)	Βραζιλία		Δυτ. Γερμανία	3–0	Ιταλία		16
1992 πληροφ.	Βαρκελώνη		Ισπανία	3–2	Πολωνία		Γκάνα	1–0	Αυστραλία		16
1996 πληροφ.	Ατλάντα		Νιγηρία	3–2	Αργεντινή		Βραζιλία	5–0	Πορτογαλία		16
2000 πληροφ.	Σίδνεϊ		Καμερούν	2–2 (5–3 π)	Ισπανία		Χιλή	2–0	ΗΠΑ		16
2004 πληροφ.	Αθήνα		Αργεντινή	1–0	Παραγουάη		Ιταλία	1–0	Ιράκ		16
2008 πληροφ.	Πεκίνο		Αργεντινή	1–0	Νιγηρία		Βραζιλία	3–0	Βέλγιο		16
2012 πληροφ.	Λονδίνο		Μεξικό	2–1	Βραζιλία		Νότια Κορέα	2–0	Ιαπωνία		16
2016 πληροφ.	Ρίο ντε Τζανέιρο		Βραζιλία	1–1 (5–4π)	Βραζιλία		Νιγηρία	3–2	Ονδούρα		16
2020 πληροφ.	Τόκιο	Βραζιλία	1-1 (2-1παρ)	Ισπανία	Μεξικό	3-1	Ιαπωνία	16

Σημειώσεις

^[1] Οι διοργανώσεις του 1900 και 1904 αποτελούσαν αρχικά αγώνες επίδειξης μεταξύ τριών συλλόγων, αλλά στη συνέχεια αναβαθμίστηκε σε επίσημο γεγονός από τη ΔΟΕ με την απονομή μεταλλίων ανάλογα με την κατάταξη των ομάδων.

^[2] Το 1920, η ομάδα της Τσεχοσλοβακίας εγκατέλειψε τον τελικό ενάντια στην αντίστοιχη του Βελγίου, μετά από 40 λεπτά αγώνα και ενώ το σκορ ήταν στο 2-0. Εν τέλει η Τσεχοσλοβακία αποκλείστηκε και ακολούθησε μία μικρή διοργάνωση στην οποία κρίθηκαν τελικά τα μετάλλια.

^[3] Η Ανατολική Γερμανία εκπροσωπήθηκε από την ομάδα της Ενωμένης ομάδας της Γερμανίας το 1964, κερδίζοντας το χάλκινο μετάλλιο.

^[4] Το 1972, ο αγώνας για την τρίτη θέση μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και της Ανατολικής Γερμανίας έληξε ισόπαλος 2-2 μετά από παράταση. Και οι δύο ομάδες απονεμήθηκαν χάλκινα μετάλλια.

Μετάλλια

Θέση	Χώρα	Χρυσό	Αργυρό	Χάλκινο	Σύνολο
1	Ουγγαρία ! Ουγγαρία (HUN)	3	1	1	5
2	Μεγάλη Βρετανία (GBR)	3	0	0	3
3	Αργεντινή ! Αργεντινή (ARG)	2	2	0	4
4	Σοβιετική Ένωση ! Σοβιετική Ένωση[5] (URS)	2	0	3	5
5	Ουρουγουάη ! Ουρουγουάη (URU)	2	0	0	2
6	Βραζιλία ! Βραζιλία (BRA)	1	3	2	6
7	Γιουγκοσλαβία ! Γιουγκοσλαβία[5] (YUG)	1	3	1	5
8	Πολωνία ! Πολωνία (POL)	1	2	0	3
	Ισπανία ! Ισπανία (ESP)	1	2	0	3
10	Ανατολική Γερμανία ! Ανατολική Γερμανία (GDR)[3][5]	1	1	1	3
11	Τσεχοσλοβακία ! Τσεχοσλοβακία[5] (TCH)	1	1	0	2
	Γαλλία ! Γαλλία (FRA)	1	1	0	2
	Νιγηρία ! Νιγηρία (NGR)	1	1	0	2
14	Ιταλία ! Ιταλία (ITA)	1	0	2	3
	Σουηδία ! Σουηδία (SWE)	1	0	2	3
15	Βέλγιο (BEL)	1	0	1	2
16	Καμερούν ! Καμερούν (CMR)	1	0	0	1
	Καναδάς ! Καναδάς (CAN)	1	0	0	1
	Μεξικό ! Μεξικό (MEX)	1	0	0	1
19	Δανία ! Δανία (DEN)	0	3	1	4
20	ΗΠΑ ! Ηνωμένες Πολιτείες (USA)	0	1	1	2
	Βουλγαρία ! Βουλγαρία (BUL)	0	1	1	2
22	Αυστρία ! Αυστρία (AUT)	0	1	0	1
	Παραγουάη ! Παραγουάη (PAR)	0	1	0	1
	Ελβετία ! Ελβετία (SUI)	0	1	0	1
25	Ολλανδία ! Ολλανδία (NED)	0	0	3	3
26	Χιλή ! Χιλή (CHI)	0	0	1	1
	Γκάνα ! Γκάνα (GHA)	0	0	1	1
	Ιαπωνία ! Ιαπωνία (JPN)	0	0	1	1
	Νορβηγία ! Νορβηγία (NOR)	0	0	1	1
	Νότια Κορέα ! Νότια Κορέα (KOR)	0	0	1	1
	Γερμανία ! Δυτική Γερμανία (FRG)[5]	0	0	1	1

Σημειώσεις

^[3] Η Ανατολική Γερμανία εκπροσωπήθηκε από την ομάδα της Ενωμένης ομάδας της Γερμανίας το 1964, κερδίζοντας το χάλκινο μετάλλιο.

^[5] Οι χώρες αυτές δεν υφίστανται πλέον. Έχουν διαμελιστεί

Γυναίκες

Αποτελέσματα

Έτος	Διοργανώτρια		Τελικός				Αγώνας για την 3η θέση				Αριθμός των Ομάδων
			Νικήτρια	Αποτέλεσμα	Φιναλίστ		Τρίτη θέση	Αποτέλεσμα	Τέταρτη θέση
1996 πληροφ.	Ατλάντα		ΗΠΑ	2 – 1	Κίνα		Νορβηγία	2 – 0	Βραζιλία		8
2000 πληροφ.	Σίδνεϊ		Νορβηγία	3 – 2 (παρ, χ.γ.)	ΗΠΑ		Γερμανία	2 – 0	Βραζιλία		8
2004 πληροφ.	Αθήνα		ΗΠΑ	2 – 1 (παρ)	Βραζιλία		Γερμανία	1 – 0	Σουηδία		10
2008 πληροφ.	Πεκίνο		ΗΠΑ	1 – 0 (παρ)	Βραζιλία		Γερμανία	2 – 0	Ιαπωνία		12
2012 πληροφ.	Λονδίνο		ΗΠΑ	2 – 1	Ιαπωνία		Καναδάς	1 – 0	Γαλλία		12
2016 πληροφ.	Ρίο ντε Τζαν.		Γερμανία	2 – 1	Σουηδία		Καναδάς	2 – 1	Βραζιλία		12

Μετάλλια

Θέση	Χώρα	Χρυσό	Αργυρό	Χάλκινο	Σύνολο
1	ΗΠΑ	4	1	0	5
2	Γερμανία	1	0	4
3	Νορβηγία	1	0	1	2
4	Βραζιλία	0	2	0	2
5	Κίνα	0	1	0	1
	Ιαπωνία	0	1	0	1
7	Καναδάς	0	0	2	2
8	Σουηδία	0	1	2

Πηγές

• «Οι Ολυμπιονίκες 1896-1980», εκδ. Χρυσός Τύπος ΑΕ, 1980, σελ. 41.